دستگاه فلزیاب با استفاده از اصول الکترومغناطیس کار می‌کنند.

این دستگاه‌ها یک میدان الکترومغناطیسی را به زمین می‌فرستند.

سپس هرگونه تغییری را که در اثر وجود یک شیء فلزی در آن میدان ایجاد می‌شود، شناسایی می‌کنند.

نحوه کار فلزیاب

یک فلزیاب از چند جزء اصلی تشکیل شده که برای یافتن فلزات با یکدیگر کار می‌کنند:

1. سیم‌پیچ فرستنده: این سیم‌پیچ یک جریان الکتریکی با فرکانس مشخص تولید می‌کند که یک میدان الکترومغناطیسی را به سمت زمین می‌فرستد.
2. برخورد با فلز: وقتی این میدان به یک شیء فلزی برخورد می‌کند، جریان‌های گردابی در آن شیء القا می‌شوند. این جریان‌ها به نوبه خود یک میدان مغناطیسی ثانویه ایجاد می‌کنند.
3. سیم‌پیچ گیرنده: این سیم‌پیچ میدان مغناطیسی ثانویه را که از شیء فلزی بازتاب می‌شود، دریافت می‌کند.
4. سیگنال و هشدار: دستگاه، تغییرات بین میدان فرستاده‌شده و میدان دریافت‌شده را تحلیل می‌کند. این تغییرات به صورت یک سیگنال به واحد کنترل ارسال می‌شود. سپس دستگاه با تولید صدا، لرزش یا نمایشگر بصری، اپراتور را از وجود فلز مطلع می‌کند.

پیشرفته ترین فلزیاب می‌توانند نوع فلز را نیز تشخیص دهند. به عنوان مثال، فلزات آهنی مانند آهن به یک شیوه و فلزات غیرآهنی مانند طلا و نقره به شیوه‌ای دیگر بر میدان الکترومغناطیسی تأثیر می‌گذارند.

انواع فلزیاب ها چگونه کار می کنند ؟

فلزیاب‌ها از فناوری‌های مختلفی استفاده می‌کنند که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسبند:

• VLF (Very Low Frequency): این نوع فلزیاب‌ها از فرکانس بسیار پایین استفاده می‌کنند و در تشخیص اشیاء کوچک مانند سکه و جواهرات در عمق‌های کم بسیار دقیق عمل می‌کنند. این دستگاه‌ها قابلیت تفکیک فلزات (جدا کردن فلزات با ارزش از فلزات بی‌ارزش) را دارند.
• PI (Pulse Induction): فلزیاب‌های القای پالس، پالس‌های قوی و کوتاهی از میدان مغناطیسی را به زمین می‌فرستند و در فاصله بین پالس‌ها، سیگنال برگشتی را تحلیل می‌کنند. این نوع فلزیاب برای کاوش در عمق‌های بیشتر و در خاک‌های با مواد معدنی بالا مناسب‌تر است، اما قابلیت تفکیک فلزات در آن‌ها معمولاً کمتر است.
• GPR (Ground Penetrating Radar): این دستگاه فلزیاب تصویری از امواج رادیویی به جای امواج الکترومغناطیسی استفاده می‌کنند و تصویری از زیر زمین ارائه می‌دهند. GPR ها می‌توانند علاوه بر فلزات، حفره‌ها، تونل‌ها و سازه‌های زیرزمینی را نیز شناسایی کنند. این فناوری بیشتر در باستان‌شناسی و اکتشافات حرفه‌ای کاربرد دارد.

طلایاب‌ها (که نوعی فلزیاب هستند) عمق مشخصی برای تشخیص طلا ندارند.

زیرا عمق کاوش به عوامل متعددی بستگی دارد و می‌تواند از چند سانتی متر تا چندین متر متغیر باشد.

عوامل مؤثر بر عمق تشخیص

1. اندازه و شکل طلا: هرچه شیء طلا بزرگ‌تر و متراکم‌تر باشد، میدان الکترومغناطیسی قوی‌تری تولید می‌کند و در عمق بیشتری قابل تشخیص است. یک سکه کوچک در عمق کمتری نسبت به یک صندوقچه بزرگ طلا قابل شناسایی است.
2. نوع دستگاه و فناوری آن:
   • VLF (فرکانس بسیار پایین): این نوع دستگاه‌ها برای پیدا کردن قطعات کوچک طلا مانند جواهرات و ناگت‌های ریز در عمق‌های کمتر از یک تا دو متر مناسب هستند.
   • PI (القای پالس): این دستگاه‌ها پالس‌های مغناطیسی قوی‌تری ارسال می‌کنند و توانایی نفوذ به عمق‌های ۳ تا ۵ متر یا حتی بیشتر را دارند، اما ممکن است در تفکیک فلزات ضعیف‌تر عمل کنند.
   • GPR (رادار نفوذکننده به زمین): این دستگاه‌های پیشرفته از امواج رادیویی استفاده می‌کنند و می‌توانند ساختارهای زیرزمینی و اهداف بزرگ را در عمق‌های چندین متری پیدا کنند.

3. ترکیب و نوع خاک:

   • خاک‌های معدنی: خاک‌هایی که دارای مواد معدنی بالا هستند (مانند خاک‌های شنی یا رس) می‌توانند سیگنال‌های دستگاه را مختل کرده و عمق کاوش را کاهش دهند.
   • رطوبت خاک: رطوبت می‌تواند رسانایی خاک را تغییر دهد و بر عملکرد دستگاه تأثیر بگذارد.
4. تنظیمات دستگاه و مهارت اپراتور: تنظیمات صحیح دستگاه، مانند تعادل زمین (Ground Balance) و حساسیت، و همچنین مهارت اپراتور در کار با دستگاه، نقش مهمی در حداکثر عمق کاوش دارد.

به طور خلاصه، هیچ عدد ثابتی برای عمق طلایاب وجود ندارد و عمق آن ترکیبی از عوامل مختلف است.

طلایاب، که در واقع نوعی فلزیاب است، با استفاده از اصول الکترومغناطیس برای شناسایی فلزات زیر زمین کار می‌کند.

این دستگاه یک میدان الکترومغناطیسی به زمین می‌فرستد.

به تغییراتی که در اثر وجود یک شیء فلزی در این میدان ایجاد می‌شود، حساس است.

نحوه عملکرد

1. ایجاد میدان: سیم‌پیچ فرستنده دستگاه، یک میدان الکترومغناطیسی متغیر تولید می‌کند که به داخل زمین نفوذ می‌کند.
2. القای جریان: هنگامی که این میدان به یک شیء فلزی مانند طلا برخورد می‌کند، جریان‌های الکتریکی کوچکی به نام جریان‌های گردابی در آن فلز القا می‌شوند. این جریان‌های گردابی به نوبه خود، یک میدان مغناطیسی ضعیف و ثانویه ایجاد می‌کنند.
3. دریافت سیگنال: سیم‌پیچ گیرنده دستگاه، این میدان مغناطیسی ثانویه را دریافت و به واحد کنترل دستگاه ارسال می‌کند.
4. تحلیل و هشدار: واحد کنترل، سیگنال دریافتی را تحلیل کرده و با تولید صدا، لرزش یا نمایشگر بصری به اپراتور هشدار می‌دهد که فلزی در زیر زمین وجود دارد.

برخی از طلایاب‌های پیشرفته‌تر، با تحلیل ویژگی‌های میدان مغناطیسی برگشتی، می‌توانند نوع فلز (مانند طلا، نقره یا آهن) را نیز تشخیص دهند. این قابلیت به تفکیک فلزات معروف است.

انواع تکنولوژی‌های طلایاب

طلایاب‌ها معمولاً از یکی از دو فناوری اصلی استفاده می‌کنند:

VLF (Very Low Frequency)

این دستگاه‌ها از فرکانس‌های بسیار پایین استفاده می‌کنند و در شناسایی اشیاء کوچک مانند سکه یا جواهرات در عمق کم (معمولاً تا ۱ یا ۲ متر) بسیار دقیق هستند. قابلیت تفکیک فلزات در این دستگاه‌ها قوی است و می‌توانند فلزات باارزش را از فلزات بی‌ارزش جدا کنند.

PI (Pulse Induction)

این دستگاه‌ها با ارسال پالس‌های مغناطیسی قوی و کوتاه به زمین کار می‌کنند. قدرت نفوذ آن‌ها بیشتر است و برای کاوش در عمق‌های بالاتر (تا چند متر) و در خاک‌های دارای مواد معدنی زیاد مناسب‌تر هستند. با این حال، معمولاً در تفکیک فلزات ضعیف‌تر عمل می‌کنند.